Chia Hỗn Hợp Không Đều Nhau – Bí Quyết Giải Nhanh Dạng Bài Hóa Học 9 Dành Cho Học Sinh Giỏi

Dạng bài “chia hỗn hợp không đều nhau” là một trong những chủ đề trọng tâm thường xuất hiện trong các đề thi HSG môn Hóa lớp 9. Bài viết này sẽ giúp bạn:

Phân biệt các dạng bài thường gặp
Nắm được sơ đồ giải nhanh
Làm chủ các phản ứng đặc trưng
Thành thạo cách đặt ẩn, hệ phương trình và khử hệ số chia (k)
Ôn luyện qua ví dụ từ đề thi thật

I. Dấu Hiệu Nhận Biết Dạng Bài Chia Hỗn Hợp Không Đều

Cùng hỗn hợp tham gia nhiều thí nghiệm nhưng không chia đều
Dữ kiện ở các thí nghiệm có đơn vị khác nhau (gam – mol – ml)
Đề bài không nói rõ tỉ lệ chia hỗn hợp

II. Các Dạng Bài Thường Gặp

1. Hai thí nghiệm – đơn vị khác nhau

Dấu hiệu: Một thí nghiệm cho dữ kiện theo gam, thí nghiệm khác theo mol hoặc thể tích.

Cách giải:

Gọi số mol x, y, z của mỗi chất trong phần 1
Giả sử phần 2 = k lần phần 1 → mol phần 2 là kx, ky, kz
Viết PTHH → lập hệ phương trình theo ẩn x, y, z, k
Khử k nếu có thể
Giải hệ để tìm kết quả

2. Tách chất bằng phản ứng đặc trưng

Ví dụ chất phản ứng chọn lọc:

CH3COOH + NaHCO3 → CO2 (axit tạo khí)
C2H5OH + Na → H2 (rượu tạo khí)
CH3COOC2H5 + NaOH đun nóng → axit + rượu (thuỷ phân este)

3. Đốt cháy, hấp thụ khí, dùng H2SO4, Ca(OH)2 hoặc Br2

Bước xử lý:

Bảo toàn nguyên tố: C, H, O
Dùng thể tích khí CO₂, H₂O để lập hệ
Gọi x, y, z là mol các khí (CH₄, C₂H₄, C₂H₂…)

III. Sơ Đồ Hóa Cách Giải

Gọi x, y, z: mol các chất
Giả sử phần 2 = k phần 1
→ phần 2: kx, ky, kz

Viết PTHH từng phần
→ Lập hệ:
 + mol phản ứng
 + khối lượng / thể tích khí
 + nồng độ mol/l

→ Giải hệ (ưu tiên khử k)
→ Trả lời yêu cầu đề

IV. Ví Dụ Minh Họa Từ Đề Thi Thật

Ví dụ 1: Đề HSG Hà Nội 2012-2013

Fe₃O₄, MgO, CuO chia làm hai phần: khử bằng CO và phản ứng với HCl → tìm % khối lượng từng oxit.

Ví dụ 2: Hỗn hợp CH₃COOH, C₂H₅OH, Este chia 3 phần

Phần 1 cho Na tạo H₂, phần 2 thủy phân, phần 3 tạo CO₂ với NaHCO₃ → tìm khối lượng từng chất.

Ví dụ 3: CH₄, C₂H₄, C₂H₂ phản ứng Br₂, H₂SO₄ đặc

Dùng khối lượng bình tăng → tính mol H, mol C → tìm % thể tích mỗi khí.

V. Mẹo Nhớ & Kỹ Thuật Làm Bài Nhanh

Luôn gọi hệ số lệch phần là k nếu nghi chia không đều
Viết phương trình hóa học và bảo toàn mol càng nhiều càng tốt
Sử dụng phản ứng đặc trưng để “lọc” từng chất
Ưu tiên chọn phần có khí hoặc phản ứng đơn giản làm trước

VI. Tải File Tài Liệu Ôn Tập (Có Lời Giải Chi Tiết)

Bạn có thể tải tài liệu chuyên sâu 14 trang với lời giải từng bước tại đây:

📥 Tải File Word tại đây

VII. Kết Luận

Dạng bài chia hỗn hợp không đều nhau tuy phức tạp nhưng nếu nắm được sơ đồ giải và phương pháp đặt ẩn hợp lý, học sinh hoàn toàn có thể giải nhanh và chính xác. Hãy luyện thật nhiều đề từ các kỳ thi HSG để làm chủ kỹ năng này.

👉 Đừng quên: Bookmark bài viết này để ôn tập trước khi thi!

Các Dạng Bài Tập Chia Hỗn Hợp Không Đều Nhau Hóa 9